Ý kiến chuyên gia

07/2025

Tại sao chúng ta phải ngủ đủ giấc

1. Thế nào là ngủ đủ giấc Ngủ đủ giấc là điều rất quan trọng với tất cả mọi người ở tất cả mọi độ tuổi để đảm bảo một sức khỏe tốt và năng lượng cho hoạt động hàng ngày. Mọi người thường có xu hướng cắt giảm thời gian dành cho giấc ngủ của họ cho công việc, cho gia đình hoặc thậm chí cho các nhu cầu giải trí của bản thân như xem phim, nghe nhạc, chơi điện tử.... Hậu quả trước mắt là tình trạng mệt mỏi buồn ngủ vào ngày hôm sau sẽ ảnh hưởng đến năng suất công việc. Nhưng nếu việc này diễn ra thường xuyên chúng sẽ làm tăng nguy cơ mắc béo phì, đái tháo đường tuýp 2, tăng huyết áp, các bệnh liên quan đến tim mạch trạng như bệnh van tim, bệnh tim bẩm sinh, rối loạn nhịp tim, xơ vữa động mạch, phình động mạch chủ..... thậm chí làm giảm tuổi thọ. Thời gian dành cho giấc ngủ tùy thuộc và độ tuổi của mỗi người. Nhìn chung trẻ em cần ngủ nhiều hơn so với người lớn. Viện Hàn lâm Y học giấc ngủ Mỹ và hiệp hội nghiên cứu giấc ngủ đưa ra khuyến nghị về thời gian ngủ cần thiết cho mỗi nhóm tuổi: Do đó, việc hình thành một thói quen ngủ nghỉ đúng thời gian là điều hết sức quan trọng nhằm cải thiện sức khỏe bản thân: Tuân thủ thời gian ngủ cố định: Cố gắng hình thành thói quen đi ngủ cùng một thời điểm mỗi tối và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi buổi sáng kể cả vào những ngày nghỉ. Đảm bảo phòng ngủ yên tĩnh, đủ tối, thư giãn và luôn ở mức nhiệt độ khiến cơ thể cảm thấy dễ chịu. Hạn chế sử dụng những thiết bị điện tử như tivi, máy tính hay điện thoại thông minh trước khi đi ngủ. Tránh ăn quá no, sử dụng các thực phẩm có chứa caffeine và uống rượu bia trước khi đi ngủ. Không hút thuốc lá, kèm theo đó là chế độ luyện tập thể dục thể thao đều đặn mỗi ngày có thể khiến cơ thể thư giãn và dễ đi vào giấc ngủ hơn ban đêm. 2. Những lý do khiến bạn cần ngủ đủ giấc Không thể phủ nhận vai trò của việc ngủ đủ giấc mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe cho cơ thể, giúp cơ thể tránh rơi vào trạng thái mệt mỏi, giữ tinh thần luôn sảng khoái qua đó nâng cao năng suất lao động và hiệu quả công việc. Dưới đây là một số lý do giải thích tại sao chúng ta cần ngủ đủ giấc: Hạn chế tai nạn giao thông: Nghe thì có vẻ chẳng liên quan gì đến nhau nhưng hàng năm có ít nhất 100.000 vụ tai nạn giao thông trên đường cao tốc do tài xế trong trạng thái buồn ngủ, ngủ gật hoặc mệt mỏi chỉ tính riêng tại Mỹ. Thiếu ngủ khiến các lái xe mất tập trung, phản xạ không còn được nhanh nhạy và đó chính là lý do khiến các vụ tai nạn liên tiếp xảy ra. Cải thiện tâm trạng: Thiếu ngủ đương nhiên không thể mang lại tâm trạng thoải mái. Một đêm mất ngủ khiến bạn trở lên buồn bực, căng thẳng, tức giận và mệt mỏi. Nếu tình trạng này kéo dài, bạn sẽ bắt đầu cảm thấy cuộc sống thật tồi tệ, trở lên sống khép mình. Theo thời gian điều này dẫn đến những rối loạn tâm lý như trầm cảm hoặc lo lắng quá độ. Nhưng may mắn là chỉ cần ngủ đủ thời gian khuyến nghị mỗi ngày thì tình trạng này sẽ không xảy ra. Bảo vệ sức khỏe tim mạch: Ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi đêm có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiếu ngủ còn làm tăng mức độ căng thẳng cũng như tăng huyết áp. Tăng cường khả năng ghi nhớ: Những người ngủ đủ giấc có khả năng tăng sự liên kết giữa các tế bào thần kinh giúp tăng cường trí nhớ trong khi đó những người thiếu ngủ thường khó khăn trong việc nhớ lại những điều đã làm và loại bỏ những thứ không muốn ghi nhớ. Giảm nguy cơ mắc đái tháo đường: Thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến khả năng tổng hợp cũng như sử dụng glucose trong cơ thể. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến rối loạn quá trình kiểm soát lượng đường trong máu, làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường. Tăng cường khả năng sinh lý: Thiếu ngủ làm suy giảm lượng hormone testosterone ở nam giới và estrogen ở nữ giới qua đó ảnh hưởng đến khả năng sinh lý. Theo một số nghiên cứu đáng tin cậy, ngủ không đủ giấc làm giảm đáng kể ham muốn tình dục ở cả 2 giới. Hạn chế sự xuất hiện của các nếp nhăn: Thường xuyên rơi vào trạng thái thiếu ngủ có thể khiến các nếp nhăn xuất hiện nhiều hơn do lúc này cơ thể tiết ra một loại hormone gọi lại cortisol nhằm chống lại cơn buồn ngủ. Loại hormone này có tác dụng phụ là phá vỡ cấu trúc collagen, một chất có khả năng giữ cho làn da căng mịn. Hỗ trợ quá trình giảm cân: Nếu ngủ ít hơn 6 giờ mỗi ngày, cơ thể sẽ dự trữ nhiều mỡ và tạo ra nhiều hormone insulin hơn. Đây đều là những tác nhân dẫn đến tăng cân. Thiếu ngủ cũng khiến bạn có cảm giác thèm ăn những loại thực phẩm nhiều đường và chất béo hơn. Tăng cường tuổi thọ: Nhiều nghiên cứu đã chứng minh những người tuân theo giờ giấc ngủ nghỉ khoa học có tuổi thọ trung bình cao hơn so với những người thường xuyên trong tình trạng thiếu ngủ. Giảm nguy cơ mắc các bệnh lý đường hô hấp: Ngủ đủ giấc giúp hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn và có khả năng tạo ra nhiều kháng thể hơn, đặc biệt có một số loại kháng thể chỉ có thể tạo ra trong lúc ngủ qua đó bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh nhất là những loại virus gây bệnh viêm đường hô hấp ở người. Hạn chế tình trạng ngủ gật: Ngủ gật khi đang lái xe có thể dẫn đến những tai nạn đáng tiếc. Cũng sẽ thật khó coi nếu ngủ gật khi đang tham dự một cuộc họp hay một hội nghị quan trọng. Ngủ đủ giấc quan trọng nhưng chất lượng giấc ngủ cũng cần được quan tâm đến. Dấu hiệu của chất lượng giấc ngủ kém là luôn cảm thấy buồn ngủ hoặc mệt mỏi ngay cả khi đã ngủ đủ thời gian khuyến nghị, thức giấc nhiều lần trong đêm hay mắc các hội chứng rối loạn giấc ngủ. Có quá nhiều lý do để khiến một giấc ngủ đủ và chất lượng là điều cần thiết đối với mọi người do đó hãy cố gắng sắp xếp thời gian ngủ nghỉ một cách khoa học để đảm bảo sức khỏe cho chính bản thân.

07/2025

Cách giảm mệt mỏi khi thay đỏi thời tiết

1. Người mệt mỏi khi thay đổi thời tiết do đâu? Theo các chuyên gia, các bệnh lý xương khớp phổ biến ở người lớn tuổi như thoái hóa xương khớp, loãng xương, viêm khớp dạng thấp hay các chứng đau mạn tính... là nguyên nhân phổ biến khiến chúng ta mệt mỏi và đau nhức cơ thể khi tiết trời thay đổi, đặc biệt khi nhiệt độ đang nóng chuyển sang lạnh đột ngột. Đối với người bị thoái hóa xương khớp, cơn đau nhức và mệt mỏi cơ thể sẽ biểu hiện rõ rệt hơn khi thay đổi thời tiết đột ngột. Với bệnh nhân mắc các bệnh lý xương khớp mạn tính, thời tiết chuyển mùa là điều kiện thuận lợi để bệnh tái phát, các gân cơ bị co rút gây nên các cơn đau nhức khớp và gây mệt mỏi dữ dội. Nguyên nhân thứ hai khiến người mệt mỏi khi thay đổi thời tiết được cho là có liên quan đến sự suy giảm sức đề kháng, qua đó tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus tấn công vào cơ thể. Hệ quả là các bệnh lý nhiễm trùng, nhiễm siêu vi với các triệu chứng như ho, đau họng, sốt, chảy mũi, nghẹt mũi và tất cả đều khiến bệnh nhân mệt mỏi liên tục. Một nguyên nhân khác gây mệt mỏi có vẻ không liên quan đến thời tiết là cơ thể thiếu một số khoáng chất như magie, canxi, sắt, kẽm... Tuy nhiên tình trạng mệt mỏi do thiếu vi chất sẽ nặng hơn khi kết hợp với yếu tố thay đổi thời tiết. Chúng ta có thể sơ bộ dựa vào dấu hiệu nhức mỏi của cơ thể để đoán được mình đang đang thiếu chất gì, ví dụ đau nhức xương về đêm, cảm giác khó chịu muốn trở mình kèm theo tâm trạng buồn bực có thể do thiếu canxi. Nếu cơ hay bị kích thích, chuột rút kèm đau có thể thiếu magie, còn những người thường xuyên mệt mỏi, dễ bị táo bón và da xanh xao có thể đang bị thiếu chất sắt. Bên cạnh yếu tố thay đổi thời tiết, một số người thường xuyên mệt mỏi có thể do làm việc quá sức và tâm trạng luôn trong trạng thái căng thẳng, đặc biệt những người làm việc thụ động cơ bắp như nhân viên văn phòng phải ngồi lâu trước máy vi tính, làm việc bàn giấy hay trực điện thoại... sẽ khiến lượng acid lactic trong tế bào cơ tăng cao, kết hợp thất thoát ion kali ra ngoài tế bào sẽ dẫn ra tình trạng đau nhức, mỏi mệt và uể oải, đặc biệt khi nhiệt độ môi trường quá lạnh. Một số thói quen sinh hoạt hàng ngày cũng là nguyên nhân gây nhức mỏi như tư thế ngồi học không đúng, tư thế làm việc sai sẽ dẫn đến đau lưng, đau cổ, đau gối, chân tay nhức mỏi. 2. Một số bệnh lý hay gặp khi thời tiết thay đổi Tình trạng mệt mỏi vì thay đổi thời tiết có thể là triệu chứng của những bệnh lý sau đây: 2.1. Đau đầu Mùa hè với đặc điểm ngày dài hơn đêm nên con người phải tiếp xúc với ánh sáng mặt trời nhiều hơn sẽ kéo theo nguy cơ xảy ra chứng đau nửa đầu cao hơn. Bên cạnh đó, thời tiết thay đổi người mệt mỏi liên quan đến chứng đau đầu được giải thích là do áp suất khí quyển và nhiệt độ không khí thay đổi đã ảnh hưởng và làm giảm lượng máu lưu thông lên não. 2.2. Đau khớp Thời điểm chuyển mùa từ ấm nóng sang lạnh làm áp suất khí quyển và nhiệt độ môi trường giảm đột ngột, và độ ẩm không khí lại tăng sẽ dẫn đến tăng nguy cơ mắc các bệnh lý xương khớp. Theo các chuyên gia, khi áp suất khí quyển giảm, các mô sẽ nở ra và tạo áp lực lên khớp. Đồng thời nhiệt độ thấp làm các mạch máu co lại, khiến quá trình lưu thông máu trong cơ thể kém đi sẽ càng làm chân tay đau buốt, tê cứng hơn. Tất cả các yếu tố trên sẽ gây nên tình trạng mệt mỏi vì thay đổi thời tiết. 2.3. Bệnh lý xoang Khi áp suất khí quyển và nhiệt độ thay đổi sẽ tác động ngay đến các xoang vốn đã mắc bệnh trước đó, qua đó dẫn đến các triệu chứng khó chịu gây mệt mỏi như ngạt mũi, đau đầu, khó thở... 2.4. Cảm lạnh và cúm Thời tiết thay đổi người mệt mỏi có mối liên quan mật thiết đến các bệnh cảm lạnh hoặc cảm cúm. Nguyên nhân được cho là do hệ miễn dịch suy yếu đã tạo điều kiện cho các loại virus tấn công gây bệnh. 2.5. Hen suyễn và dị ứng Thời tiết chuyển mùa từ lạnh sang nóng và ngược lại sẽ khiến những người gặp các vấn đề về hô hấp mạn tính như hen suyễn, dị ứng diễn biến trầm trọng thêm. Ngoài ra, mùa xuân với thời tiết ấm áp ghi nhận sự phát triển mạnh mẽ của các loài hoa hay các loại côn trùng, khi đó phấn hoa phân bố rất nhiều trong không khí và khiến người có cơ địa dị ứng gặp nguy hiểm. 2.6. Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính Thời tiết ẩm ướt khiến bệnh nhân COPD hít thở khó khăn hơn. Hoặc khi thời tiết thay đổi nhiệt độ từ nóng sang lạnh và độ ẩm cao sẽ tạo điều kiện thuận lợi để phát triển các tác nhân gây bệnh đường hô hấp, qua đó tăng nguy cơ xảy ra các đợt cấp bội nhiễm của COPD. 3. Làm gì khi mệt mỏi vì thay đổi thời tiết? 3.1. Tăng cường vận động cơ thể Để khắc phục chứng đau nhức và mệt mỏi vì thay đổi thời tiết, chúng ta cần gia tăng tuần hoàn máu của cơ thể bằng cách tăng cường vận động, đặc biệt sau khoảng thời gian dài làm việc thụ động. Luyện tập được xem là một liều thuốc quý, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người và đặc biệt cực kỳ hiệu quả trong việc giảm đau nhức, mệt mỏi. Có rất nhiều hình thức luyện tập mà người mệt mỏi khi thay đổi thời tiết có thể lựa chọn, tùy theo độ tuổi, sức lực và sở thích, ví như những môn thể thao bơi lội, thể dục dụng cụ hay chỉ đơn giản là hình thức đi bộ. 3.2. Xoa bóp Những người phải lao động nặng nhọc cần thư giãn cơ bắp bằng cách xoa bóp. Người bị đau, mỏi vai thì xoa bóp vùng cổ gáy, các đốt sống cổ, bả vai nhằm mục đích tăng lưu thông máu và thư giãn cơ. Ngoài ra, người bị chứng mệt mỏi vì thay đổi thời tiết cũng có thể kết hợp xoa bóp với bấm huyệt. Động tác day ấn các huyệt dọc theo hai bên cột sống, từ đốt sống cổ đến tận vùng thắt lưng, khoảng 10 – 15 phút mỗi ngày được đánh giá là rất hiệu quả trong việc cải thiện đau nhức, mệt mỏi. 3.3. Chế độ ăn cân bằng Chế độ dinh dưỡng khoa học cũng góp phần tích cực trong việc giảm đau nhức xương khớp và mệt mỏi khi thay đổi thời tiết. Một chế độ dinh dưỡng được xem là hiệu ích bao gồm phải đảm bảo cân bằng và đa dạng hóa các loại vitamin, khoáng chất, các chất chống oxy hóa và các chất dinh dưỡng cần thiết khác... Bên cạnh đó, người thừa cân, béo phì có thể theo đuổi chế độ ăn kiêng phù hợp vì cân nặng dư thừa cũng là một yếu tố khiến cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi. Lưu ý nên hạn chế các chất béo nguồn gốc động vật, thay vào đó hãy sử dụng dầu thực vật và dầu cá. Ưu tiên chế độ dinh dưỡng nhiều rau xanh và trái cây tươi, kết hợp món ăn cung cấp các khoáng chất cần thiết như canxi, magie. Một vấn đề cần lưu ý là tuyệt đối không tự ý điều trị bằng cách thuốc giảm đau, chống mệt mỏi khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Nếu tình trạng đau nhức và mệt mỏi vì thay đổi thời tiết chuyển biến xấu hoặc không cải thiện thì cần đến gặp bác sĩ để có biện pháp can thiệp phù hợp.

07/2025

Tại sao nên khám sức khỏe định hỳ

Tại sao nên khám sức khỏe định kỳ? Lợi ích của việc phát hiện và điều trị bệnh sớm Trong hầu hết các trường hợp, việc chẩn đoán và phát hiện sớm bệnh tật có vai trò rất quan trọng, nhất là trong bệnh ung thư. Theo y văn, ung thư phổi, nếu phát hiện và điều trị sớm ngay từ giai đoạn I A thì tỷ lệ sống còn sau 5 năm điều trị có thể trên 30%, trong khi phát hiện và điều trị ở giai đoạn III thì tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ khoảng 2-4%. Với các bệnh khác cũng vậy, nếu phát hiện sớm tiểu đường, bệnh nhân có thể tránh được các biến chứng nguy hiểm trên thận, đáy mắt, mạch máu và tránh được biến chứng nhiễm trùng bàn chân (một trong những biến chứng gây tàn phế cao và có thể dẫn đến tử vong). Vai trò của khám bệnh kiểm tra sức khỏe định kỳ Khám sức khỏe định kỳ giúp chẩn đoán sớm những bệnh nan y như: tiểu đường, xơ gan, ung thư, cao huyết áp, suy thận, các bệnh về tim mạch, rối loạn nội tiết và cả các rối loạn về tâm thần kinh... từ đó có chiến lược điều trị kịp thời. Với những kết quả có được, người thầy thuốc sẽ tư vấn cho bệnh nhân những điều cần thiết để giảm và điều trị dứt điểm các bệnh. Chương trình tư vấn sẽ bao gồm: thay đổi cách sống, thay đổi môi trường sống, thay đổi phương pháp làm việc, bảo hộ lao động, tập luyện thể thao, vệ sinh thân thể và chế độ ăn thích hợp cho từng loại bệnh... Một số trường hợp đặc biệt khác: Đàn ông trên 40 tuổi, hút thuốc lá nhiều khả năng ung thư phổi rất cao nên chụp X-quang phổi định kỳ mỗi 6 tháng nhằm phát hiện sớm bệnh ung thư phổi. Một số người làm việc ở môi trường ẩm thấp, ở các nước nóng vùng nhiệt đới khả năng bị lao phổi cao cũng nên chụp X-quang phổi mỗi 6 tháng để phát hiện sớm bệnh lao. Những người béo phì, tuổi trên 40 khả năng tiểu đường týp II lên đến gần 40% cũng nên thử đường huyết và đường trong nước tiểu để phát hiện sớm bệnh tiểu đường. Phụ nữ trên 40 tuổi, sinh đẻ nhiều, có tiền căn viêm nhiễm cơ quan sinh dục rất cần khám nội soi cổ tử cung để tầm soát ung thư cổ tử cung. Bệnh ung thư tuyến vú cũng là một bệnh ác tính rất hay gặp ở những phụ nữ độc thân trên 40 tuổi. Việc siêu âm tuyến vú định kỳ mỗi 3-6 tháng cũng có thể giúp phát hiện bệnh sớm ở những đối tượng này. Và nếu phát hiện sớm, khả năng chữa lành bệnh rất cao. Khám bệnh định kỳ: Khuynh hướng mới tự bảo vệ sức khỏe Ở mỗi lứa tuổi, mỗi giới nam hay nữ lại thường hay mắc một số nhóm bệnh khác nhau. Nên khi khám bệnh định kỳ, để tránh lãng phí về tiền bạc và thời gian, tốt là nên chọn gói khám bệnh hợp lý. Với gói khám bệnh này, các khám nghiệm lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng sẽ tập trung hơn, điều này làm cho người thầy thuốc dễ dàng hơn trong công tác khám bệnh và điều trị. Cái lợi lớn nhất là thuộc về bệnh nhân, qua việc khám bệnh này, chúng ta sẽ: - Phát hiện bệnh sớm - Tiết kiệm tiền bạc - Tiết kiệm thời gian - Khả năng chữa lành bệnh cao, ít gây tàn phế... Hiện nay, tại hầu hết các bệnh viện hiện đại trên thế giới đều có dịch vụ khám kiểm tra sức khỏe theo định kỳ cho mọi lứa tuổi. Đây là cách làm tốt để mỗi người tự bảo vệ sức khỏe của mình.